Gwintowniki to narzędzia skrawające przeznaczone to obróbki gwintów wewnętrznych. Na rynku możemy rozróżnić dwie główne grupy tych narzędzi: maszynowe oraz ręczne.
Jak zbudowane są gwintowniki maszynowe
Gwintowniki maszynowe składają się głównie z trzech części. Pierwszą z nich jest nakrój czyli część skrawająca. Jest ona ustawiona pod pewnym kątem, aby w łatwy sposób było można wprowadzić gwintownik w otwór i rozpocząć skrawanie. Wartość kąta wynosi między 3 ° ,a 20 ° stopni, liczba ostrzy zaś zawiera się między 2 a 6. Odpowiedni wybór długości ostrz formy nakroju jest bardzo ważny, ponieważ ma ona główny wpływ na trwałość oraz jakość gwintu.
Najbardziej wrażliwe na odpowiednią część skrawającą, są otwory nieprzelotowe. W tym przypadku bowiem wiór pochodzący z procesu skrawania, musi być doprowadzony w kierunku przeciwnym do kierunku posuwu. Długość części skrawającej nie może być zbyt mała, aby uniknąć przeciążenia lub zbyt wczesnego stępienia gwintu. Z drugiej jednak strony, długość nakroju nie może być zbyt duża, aby nie spowodować uszkodzenia gwintownika. Kolejną częścią gwintownika jest część wykańczająca, która jednocześnie prowadzi całe narzędzie. Na całej długości występuje lekka zbieżność, która zapobiega zakleszczaniu się gwintownika podczas obróbki oraz zmniejsza tarcie.
Na samym końcu gwintownika występuje część chwytowa. Za jej pomocą możemy zamocować narzędzie w maszynie. Na części zewnętrznej gwintownika maszynowego występują rowki, które spełniają rolę odprowadzania wiórów podczas obróbki. Przez środek gwintownika często prowadzony jest osiowy otwór, który ma za zadania dostarczyć płyn chłodzący do miejsca nacinania gwintu. Cena gwintowników maszynowych zależy od ich rodzaju wykonania, wielkości gwintu, producenta.
Rodzaje gwintowników maszynowych
Możemy podzielić gwintowniki maszynowe w zależności od typu gwintu jakie są w stanie wykonać. Najczęściej stosowane są więc gwintowniki: metryczne, drobnozwojne, calowe, trapezowe lub Whitwortha. Kolejną cechą, która rozróżnia gwintowniki metryczne to forma nakroju. Istnieje ogólnie 5 klas oznaczonych przez dużą literę alfabetu : A, B, C, D, E. W zależności od danej klasy, długość części skrawającej może wahać się od 2 do 6 zwojów gwintu przy czym te najdłuższe występują w klasie A, a najkrótsze w klasie E. Innym, równie ważnym czynnikiem są kąty nakrojów, które zawierają się między 5° dla klasy A oraz 20° dla klasy E. Klasy części skrawających od A do D są przystosowane do otworów przelotowych, klasa E może być użyta tylko do otworu nieprzelotowego. Nakrój może posiadać rowki proste lub skrętne. W przypadku rowków skrętnych, możemy nagwintować otwory przelotowe oraz nieprzelotowe, tak więc są to rowki uniwersalne. W przypadku rowków prostych, możemy nagwintować jedynie otwory przelotowe ( https://artykulytechniczne.pl/gwintowniki.html ) .
Gwintowniki maszynowe najczęściej wykonane są ze stali szybkotnącej ( HSS ). Jest to materiał, który zapewnia odporność na wysokie naprężenia powstające w narzędziu podczas procesu gwintowania. Często stosuje się też jako materiał stal szybkotnącą z dodatkiem kobaltu. Dzięki temu gwintownik będzie mógł pracować w wyższych temperaturach, a więc przy wyższych obrotach maszyny gwintującej.
Możemy też znaleźć gwintowniki metryczne, które posiadają inną geometrię zewnętrzną. Między innymi ważny jest kąt zarysu występujący między dwoma sąsiednimi ostrzami. Może on wynieść 60 lub 55 stopni. Część chwytowa zaś może być wykonana według jednej z trzech norm: DIN 376, DIN 374 lub DIN 371.
Jakie materiały można obrabiać gwintownikami maszynowymi?
Według normy ISO można oznaczyć gwintownik zgodnie z jego przeznaczeniem odnośnie materiału jak potrafi nagwintować:
P ( kolor niebieski ) – Stal węglowa, niskostopowa lub wysokostopowa
M ( kolor żółty ) – Stal nierdzewna
K ( kolor czerwony ) – Żeliwo szare, ciągliwe oraz sferoidalne
N ( kolor zielony ) – Metale nieżelazne oraz aluminium
S ( kolor brązowy ) – Materiały żaroodporne
H ( kolor szary ) – materiały hartowne
Producenci gwintowników dla ułatwienia często oznaczają specjalnym paskiem z kolorem do jakiego przeznaczenia jest dany produkt. Istnieją również zestawy gwintowników maszynowych ( https://artykulytechniczne.pl/zestawy-do-gwintowania.html )